Het voegwoord чтобы

Het voegwoord чтóбы wordt gebruikt na een hoofdzin waarin een wens, raad, noodzaak of bevel wordt uitgedrukt. Чтóбы leidt de bijzin in en het navolgend werkwoordelijk deel van het gezegde staat altijd in de verleden tijd. Bijvoorbeeld:

• Я хочу́, что́бы ты серьёзно взя́лся за учёбу. – Ik wil dat je serieus aan je studie begint.
• Оте́ц мечта́ет, что́бы сын поступи́л в университе́т. – Vader droomt dat zijn zoon naar de universiteit gaat.
  

чтóбы + verleden tijd: dat

Aan een bijzin met чтóбы gaat een hoofdzin vooraf met een van de volgende werkwoorden met de betekenissen spreken en wensen/dromen:

• говори́ть/сказа́ть (zeggen), (по)звони́ть ((op)bellen), наста́ивать/настоя́ть (erop staan, aandringen), (по)проси́ть (vragen), предлага́ть/предложи́ть (voorstellen; aanbieden), прика́зывать/приказа́ть (bevelen), (по)рекомендова́ть (aanbevelen, aanraden), (по)сове́товать (advies/raad geven, aanbevelen), (по)тре́бовать (eisen), (за)хоте́ть (willen, zin hebben), (по)жела́ть (wensen), мечта́ть (dromen).

• Hу́жно (nodig hebben) en на́до (nodig hebben) worden ook gebruikt:
  Мне на́до, что́бы ты наконе́ц по́нял, что я от тебя́ хочу́. – Ik wil dat jij eindelijk begrijpt wat ik van jou verlang.

(Op)dat / om te

Het voegwoord чтóбы komt ook voor in de betekenissen (op)dat, zodat (‘met het doel dat’) en om te. Het gaat om respectievelijk een constructie van чтóбы met de verleden tijd en met een infinitief:

• Учи́тель повторя́ет но́вые слова́, что́бы ученики́ их не забы́ли. – De leraar herhaalt de nieuwe woorden, opdat de leerlingen ze niet zullen vergeten.

• Он мне позвони́л, что́бы переда́ть приве́т. – Hij belde mij op, om de groeten te doen.

NB Bij de constructie чтóбы met een infinitief hebben hoofd- en bijzin hetzelfde onderwerp.

чтóбы + verleden tijd: (op)dat, zodat
чтóбы  + infinitief:  om te

OEFENBOEK: hoofdstuk 19, oefening 4