Werkwoorden van beweging – Глаголы движения

In het Russisch wordt er onderscheid gemaakt tussen werkwoorden van gerichte beweging en werkwoorden van niet-gerichte beweging. Zo kent het werkwoord ‘lopen, gaan (te voet)’ twee vormen: идти en ходить. De eerste vorm is gericht, de tweede vorm niet-gericht. Dit onderscheid maakt dat deze werkwoorden, ondanks hun gelijke lexicale betekenis van ‘lopend voortbewegen’, niet willekeurig door elkaar mogen worden gebruikt. In dit blogbericht worden de niet-geprefigeerde werkwoorden van beweging besproken, dat wil zeggen die zonder voorzetsel. De niet-geprefigeerde werkwoorden van beweging zijn áltijd imperfectief.

Gericht

Per type werkwoord zijn er verschillende betekenissen te onderscheiden. Bij werkwoorden van gerichte beweging zijn dat:

1 een éénmalige beweging, in een bepaalde richting, alleen heen en met een soort traject met een einddoel of eindbestemming

• Bijvoorbeeld: in de zinnen Я сейчáс идý домóй (Ik loop nu naar huis) en Пти́цы летя́т на юг (De vogels vliegen naar het zuiden) is er duidelijk sprake van een eindpunt (домóй, на юг).

2 een beweging waarbij wel de route waarlangs deze plaatsvindt is aangegeven, maar waarbij een eindpunt ontbreekt:

• Bijvoorbeeld: Лóдка плывёт по канáлу (De boot vaart door de gracht). Een gracht (of bijvoorbeeld een rivier, straat of weg) heeft altijd een bepaalde richting die men moet volgen. Het voorzetsel door onderstreept in deze zin dat de beweging langs een bepaalde route plaatsvindt.

3 een beweging hier en nu, terwijl er sprake is van een directe waarneming (perceptie):

• Bijvoorbeeld: Смотри́, по ýлице идёт Сáша (Kijk, Sasja loopt over straat). In dit soort zinnen staan signaalwoorden als вот (hier, daar), смотрéть (kijken), ви́деть (zien).

Gericht
1 Een éénmalige beweging, in een bepaalde richting, alleen heen en met een soort traject met een einddoel of eindbestemming.
2 Een beweging waarbij wel de route waarlangs deze plaatsvindt is aangegeven, maar waarbij een eindpunt ontbreekt.
3 Een beweging hier en nu, terwijl er sprake is van een directe waarneming (perceptie).

Niet-gericht

Bij werkwoorden van niet-gerichte beweging onderscheiden we de volgende betekenissen:

1 een één- of meermalige beweging heen-en-terug

• Bijvoorbeeld: in de zin Они́ чáсто хóдят в кинó (Zij gaan vaak naar de film) bestaat de beweging uit twee componenten, in dit geval de weg naar de bioscoop en de weg terug.

2 een beweging in verschillende richtingen, waarbij de richting er niet toe doet.

• Bijvoorbeeld: in de zin Над гóродом летáют пти́цы (Er vliegen vogels boven de stad) doet de richting er niet toe en wordt deze in de zin dus ook niet gegeven.

3 een bepaald motorisch vermogen, dat wil zeggen, kunnen lopen, vliegen etc.

• Bijvoorbeeld de zinnen: Ребёнок ужé хóдит (Het kind loopt al) en Он умéет плáвать (Hij kan zwemmen).

Niet-gericht
1 een één- of meermalige beweging heen-en-terug
2 een beweging in verschillende richtingen, waarbij de richting er niet toe doet.
3 een bepaald motorisch vermogen, dat wil zeggen, kunnen lopen, vliegen etc.

Werkwoorden van beweging

De meestgebruikte werkwoorden van beweging staan in het schema hieronder.

OEFENBOEK: hoofdstuk 21, oefening 2-5

> Geprefigeerde werkwoorden van beweging