De voorwaardelijke wijs

De voorwaardelijke wijs of conditionalis wordt uitgedrukt met behulp van het partikel бы en een verledentijdsvorm van het werkwoord:

• Я пришёл бы сего́дня, е́сли бы у меня́ бы́ло вре́мя. – Ik zou vandaag komen, als ik tijd had. / Ik zou vandaag gekomen zijn, als ik tijd had gehad.

De Russische voorwaardelijke wijs maakt geen onderscheid in tijd. De vertaling is afhankelijk van de context.

In zinnen met бы staat de persoonsvorm altijd in de verleden tijd, ook al doelt de zin op een tegenwoordige of toekomende tijd.

Onvervulde of onvervulbare voorwaarde of wens

Een onvervulde of een onvervulbare voorwaarde of wens wordt uitgedrukt met behulp van een bijzin met het voegwoord éсли (als):

• Я пришёл бы за́втра, е́сли бы у меня́ бы́ло вре́мя. – Ik zou morgen gekomen zijn, als ik tijd had gehad.
• Éсли бы ты меня́ уважа́л, ты бы никогда́ э́того не сказа́л. – Als je me had gerespecteerd, had je dit nooit gezegd.

• Éсли бы он пришёл за́втра! – Kwam hij morgen maar!

Uit de eerste twee voorbeelden blijkt dat voor de conditionalis in samengestelde zinnen het volgende geldt:

→ de hoofdzin en de bijzin staan beide in de verleden tijd
→ бы staat in beide zinsdelen
→ de bijzin begint met éсли en wordt gevolgd door het partikel бы.

NB In de hoofdzin kan het partikel бы na elk ander in de zin geaccentueerd woord staan:

• Éсли бы ты меня́ уважа́л, ты бы никогда́ э́того не сказа́л.
  Éсли бы ты меня́ уважа́л, ты никогда́ бы э́того не сказа́л.
  Éсли бы ты меня́ уважа́л, ты никогда́ э́того бы не сказа́л.
  Éсли бы ты меня́ уважа́л, ты никогда́ э́того не сказа́л бы.

Gewenste handelingen

Бы in combinatie met een verleden tijd komt ook voor in zelfstandige zinnen. In zulke zinnen gaat het om de wenselijkheid van de handeling:

• Была́ бы сего́дня пя́тница! – Was het vandaag maar vrijdag!
• Ты бы уж помолча́л! – Houd alsjeblieft eens je mond!

De wenselijkheid van de handeling kan ook worden uitgedrukt door zinnen met бы in combinatie met een infinitief:

• Пое́хать бы на мо́ре! – Konden we/kon ik maar naar zee gaan!
• Забы́ть бы её! – Kon ik haar maar vergeten!

De constructie я бы хотел

In de situatie van beleefd vragen of informeren gebruikt men de constructies я бы хотéл (ik zou graag) of мне бы хотéлось (ik wou graag):

• Я бы хоте́л узна́ть, как дое́хать до це́нтра без переса́дки. – Ik wil graag weten hoe ik naar het centrum kan komen zonder over te stappen 
• Мне бы хоте́лось с ва́ми побли́же познако́миться. – Ik zou u graag wat beter leren kennen.

OEFENBOEK: hoofdstuk 19, oefening 5