Het wederkerend voornaamwoord себя

Het wederkerend voornaamwoord себя is erg populair in het Russisch. Het komt voor in allerlei uitdrukkingen waarin de wederkerende betekenis soms heel duidelijk, soms bijna niet terug te vinden is.

• Ничегó себé друг! – Jij bent me ook een mooie vriend!
• Дверь открывáется к себé/от себя́. – De deur gaat naar binnen/buiten (toe) open.
• Ему бы́ло не по себé. – Hij voelde zich niet lekker/niet op zijn gemak.

In de zin geeft себя aan dat het bedoelde object dezelfde/hetzelfde is als het bedoelde onderwerp. Het voornaamwoord wordt dan ook vaak gebruikt in constructies die in het Nederlands een bezittelijk voornaamwoord krijgen.

• Я рабóтаю у себя́ в кóмнате. – Ik werk op mijn kamer.

Verbuiging

Себя kan niet zelf in het onderwerp van de zin voorkomen en heeft daarom geen nominatiefvorm. De verbuiging van себя is hetzelfde als die van het persoonlijk voornaamwoord ты.

Het wederkerend voornaamwoord себя verwijst terug naar het onderwerp van de zin waarin het voorkomt. Het kan betrekking hebben op mannelijke, vrouwelijke, onzijdige of meervoudige objecten. Anders dan het Nederlandse zich(zelf) is er in het Russisch met себя slechts één vorm voor de 1e , 2e en 3e persoon enkel- en meervoud. Dus:

Сам

Vaak wordt себя versterkt met het voornaamwoord сам (самá, самó, сáми – zelf). Сам heeft in alle verbogen vormen eindaccent.

• Он дýмает тóлько о самóм себé! – Hij denkt alleen maar aan zichzelf!

OEFENBOEK: hoofdstuk 16, oefening 3