Locatief – de zesde naamval

De zesde naamval of locatief wordt altijd gebruikt na voorzetsels en heeft in het Russisch twee betekenissen:

  • situering van plaats of tijd
    в Ýтрехте – in Utrecht
    на прóшлой недéле – vorige week
  • onderwerp van gesprek/overdracht van informatie
    мáльчики говори́ли о дéвочках (loc. mv.) – de jongens praatten over de meisjes

De uitgangen van het zelfstandig naamwoord in deze voorzetselnaamval zijn niet lastig te onthouden. De uitzonderingen daargelaten komt bij de verbuiging van ieder woordgeslacht een e als uitgang.

   mannelijk  vrouwelijk  onzijdig  
 hard  zacht  hard  zacht  hard  zacht
 Enkelvoud
 uitgang  -e  -e  -e  -e  -e  -e
 voorbeeld  журнáлe  рублé  газéтe  недéлe  винé  мóре

Alle voorkomende verbuigingen zijn hier te vinden.

Let bij het gebruik van de zesde naamval op:

  • Leenwoorden. Deze veranderen niet. Bijvoorbeeld: в метрó – in de metro
  • Woorden op -ия en -ие. Deze krijgen de uitgang -ии. Bijvoorbeeld: в Голлáндии – in Nederland (1e naamval: Голлáндия) en в здáнии – in het gebouw (1e naamval: здáние)
  • Vrouwelijke woorden op -ь. Bijvoorbeeld: плóщадь (plein). In de zesde naamval: на плóщади – op het plein.

De tweede locatief

Er bestaat een tweede zesde naamval met de uitgang op -у. Deze uitgang komt uitsluitend voor bij sommige eenlettergrepige mannelijke woorden en draagt altijd de uitgang.

  • в лесý – in het bos, в рядý –  in een rij, в садý – in de tuin, в углý – in de hoek, в шкафý – in de kast, на льдý – op het ijs

в en на

In verband met de locatief verdienen twee voorzetsels bijzondere aandacht. Dat zijn de voorzetsels в en на. In plaatsbepalingen regeren zij de zesde naamval. Het voorzetsel в heeft dan de betekenis in (binnen een omsloten ruimte). Dat kan een kamer zijn, een gebouw, maar ook een stad of land. На heeft de betekenis op (boven op, op het oppervlak van). Voorbeelden zijn een plein, podium of een weg.

  • В кóмнате бы́ло ти́хо. – Het was stil in de kamer.
  • Кни́га лежáла на столé. – Het boek lag op de tafel.

Soms vormen voorzetsel en zelfstandig naamwoord een vaste verbinding.

  • Eё сестрá ещё учи́лась в шкóле. – Haar zus zat nog op school.
  • Бóря учи́лся на факультéте матемáтики. – Borja studeerde aan de wiskundefaculteit.
  • Её отéц рабóтает в университéте. – Haar vader werkt bij de universiteit.

In plaatsbepalingen regeren в en на dus de locatief. Deze twee voorzetsels worden daarnaast ook gebruikt bij het aangeven van een richting. В en на regeren dan de vierde naamval.

  • где (waar)            в +6         на +6
  • кудá (waarheen)   в +4         на +4

Wordt er in een plaatsbepaling gebruik gemaakt van в + de 6e naamval van een zelfstandig naamwoord, dan gebruikt men in de richtingbepaling van dat zelfstandig naamwoord в + 4e naamval. Hetzelfde geldt voor на.

  • Бори́с рабóтает в Ýтрехте (6e naamval). – Boris werkt in Utrecht.
    Бори́с éдет в Ýтрехт  (4e naamval).Boris gaat naar Utrecht.
  • Э́мма рабóтает в университéте. – Emma werkt aan de universiteit.
    Э́мма идёт в университéт. – Emma gaat naar de universiteit.
  • Мáша и Вáня в ресторáне. – Masja en Vanja zijn in een restaurant.
    Мáша и Вáня идýт в ресторáн. – Masja en Vanja gaan naar een restaurant.
  • Мой брат на рабóте. – Mijn broer is op z’n werk.
    Мой брат éдет на рабóту. – Mijn broer gaat naar zijn werk.
  • Кни́га лежáла на столé. – Het boek lag op de tafel.
    Онá положи́ла кни́гу на стол. – Ze legde het boek op de tafel.

OEFENBOEK: hoofdstuk 3, oefeningen 5 en 6

8 Comments

  1. Jacqueline
    29 januari 2017

    Geweldig, zo’n mooi schema. Dat werkt toch het beste! Dank ervoor.

  2. Harmen Dijkhuizen
    13 maart 2017

    Geen dank!

  3. Tom
    6 december 2017

    Beste, is er ergens een lijst beschikbaar wanneer B en wanneer HA wordt gebruikt? Alvast bedankt!

    • Harmen Dijkhuizen
      19 december 2017

      Beste Tom, daar is geen allesomvattende regel voor. Prototypisch betekent v in ieder geval ‘zich bevinden in een driedimensionale ruimte’ (in), na heeft de prototypische betekenis van’steun, contact’.

      V en na worden gebruikt met locaties en tijdsbepalingen. Bij de keuze tussen v en na bij plaatsbepalingen moet goed worden gekeken wat voor ruimte er is bedoeld. Bijvoorbeeld: verschillende gebouwen/instelling gaan met v (v teatre), stroken land gaan met na (na ulice). Zo zijn er nog tal van andere categorieën, zoals ‘ruimtes/vertekken in huis’ (v) en ‘natuurlijke gebieden met duidelijke horizontale begrenzing (zoals een eiland)’ (na). Helaas zijn er altijd uitzonderingen: bijvoorbeeld kuxna (keuken) kan met v én na gebruikt worden en heeft dan verschillende betekenissen. Tijdsbepalingen zijn lastig. Het is bijvoorbeeld v ètot den’ ((op) deze dag), maar na drugoj den’ (de volgende dag).

      Als je echt wil weten hoe een en ander in zijn werk gaat, raad ik je aan een goed Russisch grammaticaboek aan te schaffen. Succes! 🙂

  4. Geweldige site voor een beginnende russisch student als ik.
    1 februari 2018

    Reactie

Leave a Reply for Harmen Dijkhuizen

Informatie

Dit artikel is geschreven op 08 jun 2012, en is gearchiveerd onder Naamvallen.

Tags

, , , , , ,